Un músico de moitas bandas.
Tódolos pobos teñen sinal de identidade de seu. O meu, o da xente do meu mundo, é a música. A típica paciencia galega, a nosa falta de présa, tiña aquí, na música, a súa máis alta expresión; o pai Eume pasaba paseniño á nosa beira, con murmurios moitas veces menores ó canto dos regatos que corrían a abrazalo, despois de deixar fontes de augas escintilantes, e que esquecían a clave de sol, ao mellor pola sombra dos seus ameneiros e salgueiros, cando non acadaban a dignidade merecedora da pedra traballada nin a alcurnia salvaxe de tesos freixos ou maxestosos bidueiros; esquecían a clave e variaban, segundo o caudal, a sonoridade das súas notas; o mar, a ría, río ao fin, olvidaba romper nada (nin as ondas) e, con sorte, podía talvez lamber, como bo amante, a suave pel de area da Madalena. O vento, pobre brisa apetecible, despois de pasar dos altos de Laraxe, só se vía obrigado a abanear as follas máis tenras da chepa de San Miguel de Breamo. Así, sen música natural, o único factible había ser que a xente a procurase en por ela.
Había banda, había rondalla, había músicos... e había sempre nenos que andaban detrás da música, mirando formais e con moito xeito. Eu andar, o que se di andar, andaba, mais era da aldea e, detrás da música, ían con máis xeito os da vila. A min, daquela, chegábame con miralos. Coas bandas, coa música, fose a que fose, sen importar hora ou época, andaba sempre un neno grande. Era neno pola súa cara e polo seu sorriso ou pola ilusión cegadora dos seus ollos; era grande polo tamaño, pola cara, polas mans ou polo barbeado que xa lucía. El pechaba a comitiva co pantalón longo de tergal e chaqueta a xogo, coma un músico máis do grupo. Tamén era peculiar nel non limitarse a oír os sons ben tirados das trompetas, frautas ou saxos, senón arrincar notas do garabullo que portaba con deleite, bicándoo coa tenrura da nai que leva neno de teta, e deixando que as xemas dos seus dedos esvararan polos espazos lisos do pau, que día a día, peza a peza, acababa por ter o brillo definido do desgaste.
Eduardo, el chamábase así, era xa parte mesma da banda, rematando por estar incluso antes dos nenos e a un paso da ósmose desexada, pero sempre a un paso.
Tamén da rondalla, alí tiña sitio, pero non... Mesmo nos días grandes da vila, nas Peras, cos mómaros ou sen eles, no nadal, coas panxoliñas, nos bares... ; el, lóxico, non bebía, ou si; pero só notas, claves, pasos, compases...; en fin, nada que o fixese perder o ritmo.
De seguro que foi a súa constancia o que permitiu que o inicial garabullo se transformase en frauta doce de plástico, despois de metamorfosearse en pau limpo, asubiote e saxo de tómbola, namentras o seu barbeado, nos días de descoido, ía deixando ver máis e máis pilosidades brancas.
Vivas onde vivas, a vila tira. A súa atracción fai que calquera cousa vital se cinga a ela. O hábito de cortar o pelo, por exemplo, non se entende sen ir á vila. Á mesma barbería á que ía (que eu saiba) meu avó. ¡Que medo me daba o barbeiro montado nuns zapatos disimétricos, un deles dunha cuarta máis có outro! Disque foi este barbeiro, da vila tiña que ser (músico coma todos), o que instaurou o saúdo musical máis famoso de Galicia, de tal xeito que se o oías no Calvario, en Esteiro ou no Pombal, sabías que quen te saudaba era da vila, aínda antes de que o vises. É unha cousa parecida a fi- firi-fifííi, á que se lle contestaba fi-fíí con presteza. E que traducido quería decir vai ó carallo!, vai ti! Isto vén sendo a marca de necemento dos habitantes da vila. Coma a relixiosa. Na semana santa temos tamén a música do paso. É nosa. É triste. É repetitiva. Sábese que ninguén pode asegurar ser da vila se non sabe “o paso”, pero eu máis ben creo que non é da vila se non asubía o seu saúdo.
A barbería segue aberta, hoxe un pouco máis preto do reloxo do Concello, que dá moi boa nota nas horas e nas medias. Foise indo amodiño desde a rúa Real ata a mesma praza, sen que ninguén o notase, sen facer ruído e saudando sempre co seu fi – firififíí- - -
Hai un tempo estiven alí cortando o pouco pelo que me queda. Case choro. Sentimental. Emociónome con calquera cousa, porque en realidade só estaba cortando o pelo, e non pasaba nada.
Ou ao mellor si pasaba, porque na praza, diante da Casa do Concello, as autoridades municipais, coa banda ao completo, estábanlle dando un uniforme e un clarinete a Eduardo, a aquel home grande que seguía sendo neno. Pero esta vez o instrumento era real, de verdade, novo, tan brillante e tan fermoso...
Creo que nunca souben de ningunha homenaxe a un artista vivo, máis emotiva que esta que contemplei naquela praza do concello Quizais fose, incluso, a homenaxe máis humana, realista e sensata tomada en moito tempo en calquera dos concellos que eu coñeza.
Un regresa nunha volta
quere estar
neses mundos coñecidos.
Despídese unha vida
en catro liñas
que quedan a durmir ao pé da cama
no pósit dun espello
nas notas que enmudecen sen o son.
na folla de afeitar que non se usa
Rematar, poder saír,
darlle hora á chamada que se agarda.
.
