San Simón

O agro galego está inzado de ditos. Debe haber tantos que, sen buscalos, non é difícil atopar un para cada día. O de hoxé leva a todos os que facemos viño a botarlle un ollo ao barril, e a revisar os bandóns, apretándoos todo o que precisen, pois de aquí ao marzo non ha ferver máis, só asentar. 

Despois do divertimento que supón a vendima, pisar as uvas, beber o mosto recén extraído, e mesmo facer como corresponde o magosto (un ano coma este no que todo vai acelerado, incluso as castañas); prepararse a afrontar o inverno facendo a caña e probándoa coas castañas, os arenques e algún bisté da marola, sen perdoar o anís de garrafón, fai que un lembre para sempre eso de “Polo san Simón, apreta o bandón”.

Cousas coma esta pódense ler a diario se un tén a aplicación dos refráns galegos que anda agora pola rede: refraneiro galego.

A horta medra


Na horta medran ao sol
nispareiros, dez maceiras,
moitas vides, oito  quivis,
un marmelo e unha figueira.

A abelaira e o loureiro
compiten coas matogueiras,
co romeu ou coa lavanda,
e incluso coa oliveira.

Rechamantes  hai dous cestos,
un de aro e outro de asas,
son paxes feitos de flores
que se ven preto da casa.

A entrada gárdaa o  acivro
medio verde e colorado,
escondendo tras das follas
os seus froitos encarnados.

Os magnolios son fermosos,
uns escuros, outros claros,
boas gamas de colores,
todos malva, pero raros.

Cóntanse catro palmeiras,
casas de mil paxariños,
máis ben  xuntas e distintas
cada unha cos seus niños.

Limoeiros vense varios,
todos postos en ringleira,
flores, froitos, bos limóns,
non son coma a laranxeira.

A verdade é que son tres,
as laranxeiras que temos,
se é que laranxeiras son,
pois laranxas non lles vemos.

As noces son da nogueira,
sempre a árbore do avó,
deulle formas de pequena
e hoxe fai asento bo.

Diante do porche da casa,
está plantada a cerdeira,
querémoslles ben ás flores,
é moito máis ás cereixas.


Horta facémonos nós
cando ofertamos o froito
volto amizade e cariño
a quen nos importa moito.







.

Alerta

Remata a semana e parece que nos meteron de cabeza no inverno. Alerta laranxa, dicía o periódico, na nosa zona. Vento, chuvia, frío que un non necesitaba aínda, todo xunto nun día para gozar das inclemencias meteorolóxicas, por se se botaban en falla.

É ben certo que tódalas estacións son fermosas, traéndonos nos seus cambios sensacións e emocións doutro xeito inaccesibles para nós. Parte da universalidade da nosa terra reside nos nosos cambios estacionais. Claramente.

Avivecen as fontes deste outono

con plantas a olleceren coma pan

de forno acabando de cocer

pervivencias de lumes incendiarios.

Renacen intereses repisados

cal muros que conquistan máis firmeza

no abrigo agarimoso contra o vento

xerándolle socairos aos camiños.

Percíbese fecundo o que ha de vir

no galano innegable do desexo

acomodando tempo e estación.

Goberna decidido o corazón

arrombando de novo o latexar

coas forzas que promoven as paixóns.

.

Desexo

Agardamos que os nosos desexos se cumpran e dámoslles todo o tempo que poidan precisar sen que o desánimo nos venza. Confiamos, crédulos como somos, neso que nos inculcaron de pequenos, en crer na bondade da especie humana, por máis que de cando en vez vaia na dirección errada. Cando o soño se cumpre, e despois de tanto desexalo, un xa non sabe ben se celebralo cun suspiro de alivio ou cun ledo sorriso. Dun xeito ou doutro, felicidade é.

Aquelo co que soñamos
fáisenos inalcanzable
e así nos obsesionamos.




















.

Raro

Por veces non comprendo ás persoas. Non son quen de entender condutas que sinto impropias, ou decisións que eu non tomaría.

Non imaxino nada, non quero pensar como me verán os demais a min. Abonda con medio pensar como me vexo eu de raro.

É unha sorte non ter que depender da opinión allea, así polo menos somos enteiramente culpables dos nosos desvaríos.

Somos tempo a volver en seu acordo,

pasados de venturas rematadas,

memorias dos instantes fuxidíos,

augures ocupados do porvir.

Somos, desde o tempo, nas paisaxes

campos cheos de flores en verán,

cinguidos polas cores dos outonos

ou silentes baixo os fríos invernais.

Somos marcas, sendo tempo, esas luces

rechamantes nos brillos iniciais

definidas en mil cores emotivas

prateadas pola lúa nas olladas.

Somos, nalgún tempo, fértil terra

en pel suave aberta ás humidades,

nas enrugas tatuadas con esmero,

con raíces a agarrar no corazón.

Somos, mesmo en nós, tódolos tempos,

a terra, a luz, o aire, a auga e o lume,

en tempo de vivir que nos resume.






.

Doce

Á miña querencia polos números (o catro e os seus múltiplos) engadéuselle desde hai ben tempo unha certa admiración polas columnas, nas súas máis estrañas variantes. Estes días comentáronme, a conta dos movementos telúricos de El Hierro, da existencia por aló por Creta, de columnas cunha base considerablemente máis estreita cá súa parte superior. Seica soportaron gran cantidade de terremotos a pesar de que os seus construtores,  tres mil anos antes de Cristo, non debían contar con enormes coñecementos científicos. Ou será que na nosa evolución esquecemos máis do que en realidade aprendemos?

Eu, precavido como son, tamén teño o meu piar para que me sustente en cada terremoto ao que me somete a vida.

Tentamos apreixarnos

sendo soños.

Pensamos en vivir

intensamente.

Os anos, os segundos,

van pasando.

E a vida, real quimera,

vai pousando.

A maxia vive inqueda

en todas partes.

E síntote feliz

en procurándoa.

Un intre, un movemento,

ese sorriso.

E a voz, para o amor,

resplandecente.

O aire, un aloumiño,

ou case un xesto.

Son mostras da calor

que está envolvendo.

A pel, esa mirada,

o arrecendo.

O fin, viva a emoción, 

o acoplamento.

.

Ramiro Fonte

Se as letras fosen capaces de revivir sensacións, probablemente hoxe abondase con poucas para resumir o acto de lembranza de Ramiro Fonte, celebrado coa escusa de poñerlle unha placa na parede da casa natal, na Praza das Angustias da vila. Emotivo. Todo completo, cos   poemas axeitados, cos nervios reprimidos e cos versos apropiándose do silencio da rúa nunha mañá de sol fresco. O remate, en voces musicais  dando vida e sentimento á despedida, non é final para as imaxes de Ramiro que andarán,  sen se  borrar, nos corazóns.

Ama o meu corazón porque aínda quere

Comprender un xardín abandonado,

A luz do mar que trae os vagos lonxes,

A brétema que borra os pasos, esa luz.

O cazador furtivo. Ramiro Fonte.

Por  outono,  nunha vila moi  baleira.
No cruceiro das angustias soña a sombra.

Nenos novos reunidos, mans nos petos.
Todo fotos. Casas, rúas, cruz e pedra.
Cando o busca, non se ve ningún barbeiro.
Muda a praza, cambia todo, case nada
Do convento e da calzada recoñece,
Ou das tendas que non teñen un letreiro.

Queda a fonte que o leva no seu nome.
Pero a auga sae triste. Non lle cantan.
Ela esvara,  aflixida,  polos canos
Na procura desa ponte cos seus ollos
Inmutables no frío que dá un  río
Máis pequeno cada día, coma neno
Que non sae da súa infancia e vai a menos.

Nin un tren para mirar nesoutra ponte.
No camiño dun peirao que xa cambiaron
A favor de mariñeiros de auga doce
Que perderon o sentido do real
Esquecendo as historias dun corsario,
Revividas polos viños das tabernas.

Observando os segredos mal gardados
Polas pedras destas rúas sen el mudas,
Agardando  por un verso retranqueiro,
Por saber de  cada un quen virá sendo,
Vai a sombra recolléndose na néboa
Empapando esta vila hoxe baleira.

.

Sabores

Pásame con relativa frecuencia, e cos repinaldos tamén. Lembro a infancia e asócioa a obxectos, momentos, persoas e mesmo a sensacións. Poida que mitifique de tal xeito que ao remate o que eu recordo acabe por ter moi pouco que ver co que era real no seu tempo. Pero gústame, e así os vertedeiros da cociña, por exemplo, aínda han seguir a ser enormemente altos; e o avó debía calzar un número sesenta, ou así, por como eu lle vexo  as zocas nas que me subía para dar paseos  en equilibrios precarios; e como me gustaban os repinaldos que pelaba coa navalla deixándolles a tira enteira, para que eu a acomodase nunha nova froita oca!

Ollar  o repinaldeiro,
entre as árbores da horta,
verlle as  follas, verlle flores,
eu sei ben que reconforta.

Pasan meses cos seu días,
e cando  asoman os froitos
delicados, todo xuntos,
de miralos, vense moitos.

Ao medraren fanse raros:
unhas curiosas mazás
querendo facerse altas
e sen gañas de engordar.

Por  tanto mirar ao sol
pégaselles o amarelo;
póñendose colorados,
o verde van escondelo.

O seu único  sabor
amósase diferente,
con matices, con aromas
que conquistarán á xente.

Se probas un repinaldo
podes darte por vencido
mirarás e buscarás
e quereralos seguido.














.

Raíces

Galicia segue a ser Galicia, e os galegos deben viaxar. 

Vén poñendo os pelos de punta que en vinte anos, nestes últimos, se foran de aquí máis de trescentas cincuenta  mil persoas. Unha barbaridade. E máis barbaridade se dicimos que esa cantidade  resulta superior á suma de tódolos habitantes dos concellos de A Coruña e Santiago xuntos. 

Obrigan a que haxa emigrantes, queiramos ou non.

Outubro, mes de  froitos, mes  de outono,
mes de calma adquirida nas  rutinas,
mes con cor diferente nas paisaxes
de  luces que se acenden noutras vidas...