Abecedario

Como as noticias que me chegan estes días non me dan a menor felicidade, ocórreseme empezar agora un vocabulario básico para andar pola vida, con ánimo e sen el. Ou sexa coma a roupa de diario, que estivo ben, e pode pasar, e por riba aínda di máis do que finxe. A vida. As necesidades e os gustos. Os efectos de pensar en se mover, e comezar algo sen interese. Ou da ansiedade do que nos tarda tanto que xa non sabemos se o imos ter. Se a primeira palabra que se me ocorre é amor, a última está próxima a zas ou zoquete. Veremos que cae, pois.

A

AMOR

Vivimos pensando que é a palabra fundamental para gobernar a nosa vida, guiando as nosas accións cara a destinos queridos. No soño de crernos donos das decisións que nos afectan somos quen a dar o que non temos, a prometer o que sabemos que non habemos cumprir e mesmo tentar ensinar que seremos como non somos. E, ao modo de calquera outra forma de enerxía, un día, xusto cando máis  andamos a precisar que nada cambie, vai e remata, sen que nós saibamos que é o que había e  non hai; que desapareceu sen que nós chegásemos a decatarnos.

Pensando no recordo que esvaece

nas noites que nos traen estes días,

no silencio que devora desde o aire

todo canto foi o ben achado.

Hei de repetir unha e outra vez

no feito de sentirme afortunado.

O amor estivo aquí.

Viviu comigo.

O amor estivo aquí e trouxo nome

ao darme todo aquilo que é preciso,

aos ollos esa luz que así repara,

á voz o tenro alento do aloumiño.

Aquí quedou amor por compañía

vivindo  incertas horas de agonía.

.

Eurovegas

      Seica hoxe mingua a noite e medra o día. Para nós, para todos, creo que vén sendo así. A nova de que Eurovegas acabe por non estar en Madrid fai que algo, queirámolo ou non, medre o día. Xa non todo é tan escuro como ameazaba.

     Bo día, pois, para lembrar algunhas das declaracións dos políticos madrileños metidos ata riba na morralla que toda esa cidade suporía. E mesmo tamén para lembrar as posicións rapidamente adoptadas polos medios de comunicación defendendo os intereses que máis lles acaían.

     Por se algún remorso quedase do investimento que non se fará nunca, abonda con pensar que hai fins que nunca xustificarían nada (aínda que esteamos a adaptar este tópico ás nosas necesidades).

                                                             

                                                                         PD.- Unha sorte a hemeroteca de diarios.es

A fame cambia de nomes...

mentres mantén apelidos.

Por sempre a mesma fame

comendo a mesma xente.

Espallarase no mundo

afastada aos recunchos miserentos,

nin cheiro nin fedor

na boa mesa,

no xantar daquel que a puxo lonxe.

Moverase no medio da inmundicia

acomodada

no baixo da voz que a representa

na que clama.

De crelo un espellismo,

de verse libre,

invisible fame ocupa outros lugares

iguais así a este mundo,

levando os apelidos que son seus.

.

Animais

Temos agora tres galiñas e un galo. A verdade é que hai máis de tres meses que só nos quedan esas catro aves: tres galiñas poñedeiras e un galo araucano. Cada día dámoslles comida en abundancia e recibimos delas un ovo. Un solitario ovo ao día. Para nós chega, pero vaia, tamén nos apetece regalalos de cando en vez. E non hai maneira. Ata algún que outro día quedamos sen ovo. Nada de nada. Dous poñedoiros enormes e baleiros. Con paciencia e método acabamos por saber cal das galiñas é a que pon. Collémola con coidado e marcámola cunha cinta nunha pata, puxémoslla verde para que non se lle note moito entre a herba, cando anda a pasear polo medio da horta, e aí segue. Ela, e as outras. Con todo, un vailles collendo cariño. Ata o mesmo can llelo ten. Cando lle toca a López un anaco de codia das que lles dou aos coellos e a el cáenlle as faragullas da boca xa na primeira trabada, as galiñas corren decididas a comelas ao seu lado, sen medo ningún, e sen apartárense do can para nada; a menos que o anaco caído sexa grande e dea para varios bocados, que aí si, pois nese caso marchan a saltiños a peteiralo lonxe, non vaia ser que o can lles faga o mesmo a elas. Sabendo cales non poñen, a idea era poder facer unha sopiña, para o frío. Ou mesmo un caldo limpo; pero, non somos capaces, e rematamos levando á pota as de coren que nos venden na tenda.

O que nos ocorre coas galiñas non nos estraña. Estamos afeitos a que nos pase tamén cos outros animais. Os mesmos coellos afanse de tal maneira a nós e agardan polas nosas visitas con tanta atención, que tamén nos teñen gañado o cariño. E actuamos mesmo como dicía Pavlov: eles saúdannos, érguense nas patas de atrás e asoman as cabezas polas portas, agardando a que os toquemos, cousa que nós facemos obedientes. É tal a familiaridade que temos uns cos outros, que moitos deles prefiren a comida colléndoa na nosa man, sexa a que sexa, e dando unhas trabadiñas na nosa pel de cando en cando, coma se desexasen darnos os bicos de agradecemento que a nosa relación merece.

 Véndonos a diario con estes costumes, as pegas, sempre atentas a todo o que pasa no seu territorio, andan atarefadas en pertencer á nosa gran familia, e xa son quen de comer o penso dos gatos ou do can namentres eles, tumbados ao seu lado, as miran fartos e compracidos da vida pacífica e sosegada que lles tocou vivir.

Galiñeiros de broma,

divertimentos;

cariños regalados,

encantamentos.

.

Egos

Como nos vemos e como nos verán.

Cada día que pasa estou máis convencido que creamos burbullas aillantes nas que nos metemos e nas que atopamos o reflexo da imaxe que desexamos para convencernos de que en realidade somos xusto como nós pensamos. E non é. Ou non soe ser en moitos casos, polo que, se extrapolamos, é probable que no noso caso tampouco.

A autoestima, esa protección necesaria para saír da casa tódalas mañás coa mínima enerxía precisa para afrontar un día que non se prevé moi diferente dos acabados de vivir, acaba por non ser máis que a falacia na que nos abrigamos e na que imos caer por puro (e imprescindible) egoísmo. E todo vai ben, menos cando, para que nós sobrevivamos, non queda outra que ir mutilando cabezas por entre os que nos rodean. Iso si, quede claro que non é por mal,  só o facemos por pura supervivencia.

E para maior abondamento:

"No tengo nada de lo que arrepentirme"

Intempestiva

a rabia conquista o seu terreo,

rápido é o avance,

brutal na impiedade.

A rabia faise sangue turbulento

anega cada poro

e alenta na intención

que mal goberna.

A rabia necesaria,

sen perdón,

gardada polos tempos silenciosos.

A rabia que consume e que dá forzas,

maldade necesaria

na milagre da bendita violencia.

.

Ditos

     Este mes asistín a unha reunión de educadores na que se falaba da posibilidade de experimentar novas metodoloxías de traballo a fin de acadar melloras nos obxectivos pretendidos. Vaia, que a cousa ía de anovar, se se podía, para reducir o fracaso actual e simultaneamente facilitar o proceso de aprendizaxe. Como é lóxico, e dado o atractivo do tema, a reunión foi proveitosa, e discorreu amigablemente por axeitadas canles de diálogo. Expúñanse ideas, dábanse razóns e, basicamente, tíñase tempo para escoitar aos demais, o que redundaba ao fin en aprendizaxe compartida.

     Houbo aportacións interesantes e mesmo incluso novidosas. Falouse das vantaxes da aprendizaxe cooperativa e, máis que nada, de comunidades de aprendizaxe. Todo ben. Con ideas concretas e expostas con claridade e concisión, de xeito plenamente asertivo, o que sempre é de agradecer. Mesmo algunha persoa, para subliñar a importancia do acto de ensinar, remarcou que un coñecido proverbio africano di que para educar a un só neno é necesaria toda a tribo. Ante o irrefutable da afirmación, todos cabeceamos afirmativamente e demos a reunión por rematada. Non sei se exactamente coa frase (que ben o merecería), ou pouco despois, talvez.

     Como eu son un pouco lento, e remoio as cousas pouco a pouco, pasei algúns días aínda dándolle voltas á frase. Pensei que a idea era salientar a complexidade do ensino, e da necesaria participación de todos os recursos de que un puidese dispor. Ou sexa, que si, que era bo que toda a comunidade escolar estivese involucrada na educación dos seus membros. E quedei feliz e tranquilo.

     

     Uns días despois acordeime do asunto e volvín á frase. Realmente non estaría a dicir outra cousa? Non sería ao mellor que como os africanos non teñen escolas, e non saben de educación, acaban por precisar de toda a tribo por se alguén entende algo, inda que sexa pouco? Non sei. Desde esta óptica nada estraña un podería pensar en que aos africanos non lles vai tan ben como para que un precise acabar por copialos. E non só en cuestión de valores, que tamén. Resultado: non  estou nada tranquilo, porque non sei que pensar.

     A voltas como andaba con iso dos proverbios africanos, veume á cabeza outro que xa case esquecera, e o asunto tornou máis feo. O proverbio, que inda non teño asimilado ao completo, fala dos nosos antepasados, e di que copiando a todos os demais todo o tempo, o mono rematou un día por cortarse a súa gorxa.

     

     Que terá que ver unha cousa coa outra? Copiamos ou non copiamos? Que están a dicir con iso dos monos? 

     PD.- E xa postos, que insinuaban  cando de pequenos nos dicían “ mira que mono é”?

Nenos e nenas na escola

e ningún hai no fogar;

como non cambiar a casa

polo pracer de ensinar?

Ensino recompensado

polas olladas e os risos,

por tódalas ledas voces,

por mil días emotivos.

.

Historias

Se tivese modo, se soubese, escribiría todo o que me contan e que perdo ao pouco de escoitar. Tódolos días xorden historias interesantes e únicas, que valerían para escribir por se alguén desexase reflexionar sobre elas; de sentilas próximas, claro.

Mesmo escribiría sobre esas opinións que nos permiten ir construíndo un mundo á nosa maneira, sen que posúa moitos pés de realidade, como soe demostrarnos o inexorable tempo cando acaba por levantar a poalla que crea lentamente a vida, namentres nós andamos ocupados noutras  limpezas máis inútiles.

Que reclamamos dos demais? Que pedimos polos desaires que recibimos? Mesmo deses dos que prometemos vinganza inda sabendo que, de darse o momento axeitado, faremos xusto o contrario que fixeron con nós. 

E cal é a nosa xustificación? Haina, por suposto: Non imos rematar sendo coma todos, non?

Non teñas nunca medo

contaba que dicía

Como nos quixemos

El e eu!

toda unha vida

Canto me gustaba como era!

O modo convencido

En que daba o amor que rebordaba

Do seu peito

e sempre, sempre

Nin lonxe había medos

nunca o tivo

El comigo

Mesmo polo xeito de mirarnos

Sobrando ata as palabras

Non teñas nunca medo

E quen ten medo?

nin hoxe,

que é recordo.

.

Luces na ITV

       Por fin. Rematei hoxe.  Xa teño os papeis da ITV. Está claro que a nosa vén a ser unha desas comúns relacións de amor-odio. Xa non teño o meu coche de sempre, pero iso non me librou de ter que volver pola ITV. Mercamos un coche do trinque, pero aló fun igual. O mesmo que antes, pero máis axiña. Déuseme por poñerlle un gancho para remolque e non queda máis remedio que pasar unha inspección.

        Pedín cita, por precaución, e dez minutos ante da hora estaba alí amañando os papeis, e pagando relixiosamente (non me pareceu moito, por iso non cheguei a dicir pecados, nin sequera veniais). Feliz, con coche novo e todas as luces a punto, recén saídas da fábrica, agardei o meu turno.

     Case unha hora despois, seguía agardando. E coma min unha chea de persoas que ateigaban as instalacións e o aparcamento, sen que ninguén se movese, nin dese un chío. Nin unha soa protesta. Calculo que ao que máis e ao que menos debíalle andar na cabeza que protestarlle a un que, pouco despois, debería darlle o visto bo, non era de moi espelido. Pasadas as comprobacións pertinentes e  á vista do magnífico funcionamento de tódalas luces do enganche,  déronme unha certificación provisonal dicindo que xa me avisarían para a recollida da documentación. Ese día volvín moi tarde para a casa, pero o que máis me preocupaba era pensar que inda o asunto non estaba totalmente rematado. 

     Hoxe, pola mañá, avisáronme para que fose a recoller os papeis cando o desexase. Por se acaso, dilixente, ao mediodía estaba eu alí.

     Por certo, o día da revisión, cando por fin todo recobrou a normalidade soubemos que, por un fallo eléctrico, había unhas luces que non ían e impedían que as máquinas cumprisen coas súas análises. Sempre as luces.    

Envolven as esperas as paciencias

así como a color se garda en néboa,

inútil de liviá, pero amistosa

entrando en cada porta sen chamar.

A calma xa se impregna de inacción

na ausencia deses cambios que non hai

Contáxiase así aire dos pulmóns

e pesa máis a vista no ollar.

O cadro vese cal de mal pintor

inmóbil na quietude dominante,

tristeiro por contar con tanto frío

parado a devorar a tarde en si.

De irse o horizonte ao verse gris,

de haber, pois, menos luz da necesaria,

(o instante no que todo ten seu fin)

serán só as presenzas do recordo,

ou noites, as que inunden a emoción. 











.

ITV

 Frases.

     Son reincidente. Debo recoñecer que as cousas nunca me pasan unha vez soa. Non sei como me amaño, porque de primeiras non o intento, pero sempre volvo aos lugares coñecidos. Pode tratarse de algo rutinario ou de cuestións esporádicas, pero ao final eu repítome. É dicir, non aprendo de contado e, como acontece nestes asuntos, acábamas pagando o pelello. Un das frases que lembro desde rapaz é esa de que o que non tén cabeza tén pés. A frase seina, mais coa sensación de que entender, entender,  non acabei aínda de entendela de todo.

     Ao que ía. Hoxe fun á ITV co coche que pasadomañá cumpre vinte anos nas miñas mans. Vinte anos o día sete. Loxicamente non só revisei o coche na inspección, tamén lle dei un bo repaso a moitos dos lugares a onde o coche nos transportou nos case trescentos mil quilómetros que marca. Tempos pasados. Viaxes preciosas que rememorei namentres oía a canción esa que di que se perde todo o que non se dá. Cantas cousas demos e nos deron neses quilómetros! E que ben que non todo estea, pois, perdido. Tiven moito tempo para recordar porque non son nunca puntual, teño unha tendencia innata a estar moito antes da hora, e ata levo o reloxo un pouco adiantado, así que a espera foi perfecta, longa, ao sol (hoxe seica tivemos na nosa terra o día máis cálido do ano), e feliz.

     A ITV, a verdade, coma sempre: as luces non ían, e desta vez tocoulles a tódalas de néboa, tanto diante coma atrás. Pero dixéronme que era un defecto leve, que  fose ao taller, e que non tiña que volver ata o seguinte aviso. E eu xa non sei, son vinte anos, e ao mellor convíñame cambiar o coche. Atrevereime? Deixarei irse unha parte da miña historia? Serei capaz de desfacerme dela sabendo que o único fin que lle espera é a destrución total? Total! E por unhas luces máis ou menos cada certo tempo...

     Tamén me ensinaron de pequeno iso de foi bonito namentres durou, pero é unha frase que non me gusta nada. Será que a entendo mal.

O gozo que nos dan os que queremos

ensina a ver a vida agradecidos.

É sorte poder ter tal regalía

sexa ou non por nós xa merecida.

E neles, nos amigos, nas miradas

ollamos, confiados, o camiño.

Que damos, pois, no troco, que compensa?

Que oferta é a que se acollen na ventura?

E diso nada vemos, nada asoma,

só nós, miseria e risa compartidas.

Se damos é amor moi mal medido,

valor nalgún aprezo recibido

tristeza e certa mágoa polas dores

e apoio a pisar  firme no futuro.

E só o que pedimos que nos dean

e dannos moito máis do merecido.

.

Verán

A felicidade non é un estado permanente para que poidamos saber mellor de que se trata. Para ver a diferencia. De vez en cando asoma e faise notar. Non é que cambie nada, mais todo colle o seu sitio e acomódase. Nada se precisa que non haxa e nada sobra para o momento. A felicidade é perfección.

Brillaban en azul as leves alas

movéndose ao compás dunha mirada.

O aire transparente, as follas verdes

gardaban sol dourado nas olladas.

E todo namoraba

na tarde dese luns daquel verán.

.

Sincera

O valor da sinceridade.

-Estás engordando moito.

-Si!? En que o notas?

-En que de diante atrás non te acabas nunca. Imaxínate de perfil!

Cando te miro

o tempo pasa coma un suspiro

.

Apostas

     Apuntáronse a un cruceiro aproveitando as ofertas de tempada baixa. Solteira unha e viúva outra, non tiñan maior problema en viaxar. Os cartos habíaos e elas ían colléndolle un gosto cada vez maior, de maneira que trataban de obter rendemento de cada un dos minutos do día, e das posibilidades que se lles ofrecían. O cruceiro era unha novidade e nesta oferta tampouco duraba en exceso. Durante dez días andaban a percorrer o atlántico, parando brevemente para visitar algunhas das capitais europeas e rematando nos países nórdicos, desde onde volverían en avión.

     

     Non tiveron excesiva sorte xa na chegada. O camarote déronllelo mesmo enriba da sala de máquinas, e non pegaron ollo en toda a noite. Cando o puxeron en coñecemento do persoal de a bordo, que resultou moi amable, realoxáronas a maior altura, co que o problema quedou resolto, e comezou o verdadeiro desfrute da viaxe. Estaban encantadas. Con todo. Ata as excursións de día, ás que se apuntaban en cada escala, lles parecían atractivas, por máis de que podían comportar, coma no caso de París unha longa viaxe de ida e volta en autobús. Pero era tan apetecible! Ou no mesmo barco atopaban atractivas actividades ás que ir. Daba o mesmo de que fosen, participaban.

     O casino era grande. O primeiro día que foron, só se dedicaron a coñecelo, por non botar moito tempo. Miraron as mesas, viron as máquinas, observaron aos xogadores e asombráronse da cantidade de cartos que se movían, cambiados en fichas, claro. Chamoulles a atención que houbese máquinas taragaperras que só custaban un céntimo a partida. Un céntimo! Elas miraron e atoparon, entre as dúas, vinte céntimos que lles ían supoñer vinte partidas! Emocionadas, foron á caixa e cambiáronas por unha ficha. Paradas diante da máquina, non se daban decidido. Non sabían que facer con ela. Despois dun anaco optaron por chamar a un croupier. El atendeunas moi ben, e explicoulles todo á perfección. Cando xa marchaba, a solteira, dubidosa, preguntoulle finalmente:

- Como son vinte partidas, se ás dez nos cansamos de xogar, devólvennos o cambio?

Cando mo contaron eu pensei nos seus apelidos, por ver de atopar ancestros cataláns nalgunha delas. Pero non, non os teñen. Seino, porque a dicir verdade son tan amigas que é coma se fosen da familia, e nós somos todos galegos.

-Non, non. Non foi por tacañería, porque, fíxate, ao día seguinte volvemos, e gastamos vinte euros na ruleta. 

-Ben, vinte non; en realidade ti dez e eu outros dez.

Talvez perdamos referencias

quizais non volvan os momentos

e sintamos así quedar en nada.

Confunde o sentimento

acomodado a ritmo de ritual

e anúlanos na acción por non ser nós.

Só nós.

Vivimos noutras vidas a emoción.

.

Selectividade (ou ...

... como podemos facer para non falar galego)

   

   Teño para min que hai unha especie de vinganza nos suspensos. Que poden ser unha manifestación do resentemento de profesores que no seu día tamén foron suspendidos. Mesmo que suspenderon, que non é exactamente o mesmo, pero que neste caso debe ser máis axeitado. De malos estudantes que no seu día non daban aprobado, do mesmo xeito que hoxe tampouco son quen a aprobar na súa profesión.   

    De ser certa este teoría miña viría a corroborar iso de que os que sofren o mal de pequenos teñen máis posibilidades de seren maltratadores adultos, que os que son ensinados na violencia son violentos logo, que os que sofren abusos teñen máis tendencia a abusar, e así sucesivamente.  Debe ser unha especie de tara que marca e impide a racionalidade, mesmo a causa dunha incompletude mental que se manifesta necesariamente nas accións persoais.

   De ser certo isto, e xa digo que a min seméllamo, a cousa é grave. Gravísima; pois estaría a significar que temos como educadores, como formadores de individuos a persoas incompletas, a persoas resentidas e vingativas nada aptas para  funcións sociais. Que educación poderíamos agardar se o ensino está nas mans e nas mentes de persoas con taras?

   Se é que estes profesores non son tarados, non atopo xustificación a que alumnos de segundo do bacharalato de ciencias non poidan facer a selectividade en xuño porque non deron aprobado unha das materias que cursaban. O galego. Unha das tres linguas que debían superar para poder continuar os seus estudos de ciencias. Ao mellor suspendéronos porque, como acabarán por ir a Alemaña, é posible que non poidan seguir estudando e aprendendo a fermosa lingua da terra. Curioso mundo este, cando ademais algúns deles utilizan só o galego como lingua vehicular durante todo o día, sexa cal sexa o ámbito no que se atopen. E, posto a facer deducións, imaxino que para que iso mesmo o fagan os seus profesores habería que ter moita, moita sorte.

   A pregunta final, esa que me ronda cada ano cando chegan estas datas de xuño, é como facemos para que estes alumnos, e todas as persoas que saiban destes desastres, non acaben desexando para os seus fillos un galego optativo? Como lles dicimos que non apoien a Galicia Bilingüe e a outros coma eles?

NOTA.- Os profesores dos que falo, dos que sei, son mulleres, pero moléstame darlles visibilidade e escribir un texto non sexista; sobre todo porque así, se é que chega ás súas mans por casualidade,  acabarán tendo unha razón  máis para suspenderme a min.

O xesto,

a altivez,

o menosprezo no ton que nos amola.

Nada ensina.

Actos egoístas no simplismo

interesado.

Conversas obrigadas

con ollos que non miran  o valor

nin onde deben.

Búscanse as linguaxes

primitivas.

Se afastan intereses non importa,

serán outros.

Desprezo na soberbia do ignorante.

Mais de cal?

.