Falo galego

Non é doado facer que se entenda o que non ten por que entenderse. Ás veces as cousas son así, e xa está.

Eu son galego. Eu falo galego.

A lingua sérveme para comunicarme, para facerme entender, aínda que tampouco haxa por que entenderme. Falo galego, e xa está. Agora ben, sempre crin que as casualidades non existen, nós somos os que as facemos, pois creamos as condicións axeitadas para que elas se dean. Nas miñas condicións casuais está o ter nacido oíndo mil nomes de cousas diferentes, todas vivas para min e todas miñas, e, incluso, moitos nomes diferentes para unha soa cousa, e tamén meus. E esas palabras quedáronme, e quero dárllelas aos demais para que tamén a eles lles queden (se queren).

Galego

Seguro que ti existes desde sempre,

por moito que nos falen do latín

permaneces aquí viva, humilde e vella,

adornándonos a fala co teu son.

Volvémonos á infancia e recordamos

imaxes que viviron onda nós,

agrado das estampas venturosas,

palabras que nos dan a súa calor.

Lingua miña desde antes de nacer,

aloumiño moi suave que acaricia,

electrízannos a pel as túas cóxegas,

tebras abres para nós cando abres pálpebras,

con tento e máis feliz, ás apalpadas

un é corpiño,  e  a chambra ao corpo,

para ispir en luscofusco ou en luar.

Triste lingua cando ti queres chorar,

(e mollan lágrimas e caen bágoas),

con trebóns chove e a miúdo orballa,

e hai chuviscadas ata escampar.

Nas esteadas non, non varen naves,

bacas aos mares, e os mariñeiros

anden con raños enchendo as rías,

unha e outra dorna, dous a dous bous

acugulados, a fartar de peixes,

ou talvez froitas coma as ameixas

coas súas cunchas, mesmo carneiros,

gado costeiro que ha beber mar.

Boguen labregos por augas moi doces

levando en lotes herba en gamelas,

ateiguen molimes ata os estrobos,

confúndanse así adivais e cabos

de lingua fermosa por mariñeira.

Das costas lonxe, ao lombo os feixes

facendo medas para asustar fames

con monllos que mollen os augardentes,

guindas e anises nas nosas airas,

se é que é verán, e sendo que hai festa,

convite, baile, troula ou patrón

ou festa dos maios, festas que falan...

Lingua labrega a darnos espigos

das túas verbas, verzas ou xenos,

millo e repolos, froitas e froitos.

Cereixas primeiro, figos, mazás,

boas papanduxas, doces marmelos.

Castañas secas: comida de inverno.

Se hai esfolladas en noites de outono

que nos conten contos, bébanse os viños,

axuden veciños, compartan lares...

Lingua construtora de fogares,

de solainas, faiados, de patíns...

casas de poxigos sempre abertos,

dura coma a pedra das paredes,

carpinteira en madeiras traballadas,

quente na calor das chemineas

ou tesa no dereito dos teus cumes,

adobiándote con tellas do país.

Abrigo e convivencia ti fomentas,

se dás nomes a persoas e animais,

se son todos reunidos na vivenda,

humanízalos, vólveste divina

deusa celestial para os que acolles.

Lingua de estudosos, de aprender

conxugando esas verbas seductoras

na procura dunha unión copulativa,

xuntándose nos elos de mil ciencias

as cadeas do xenoma desta lingua,

pintando primaveras nos estames,

sumando inxerto, ou pugas, a un patrón

de lingua viva, efecto creador

para entender un mundo máis global.

Lingua es leda nos tempos de lecer:

miras sol, papas ventos en cantís,

tiras coios, pasas tempos a xogar,

espelidos peóns dun gran xadrez

que se volven bailaretes a piola,

monicreques que moves cos teus sons

na eterna tornavoda das infancias,

imprecisa extensión do desexado.

Palabras aprendidas na nenez,

verquidas en efímeros traballos,

oídas a persoas veneradas,

gardadas cos tesouros aprezados,

usadas dubidando os seus valores,

pensadas ou retidas entre os labios

evocan e insinúan fotogramas

da película vital de cada un.

Os homes son palabras feitas carne,

anacos de sonidos pronunciados.

Son vida, duros golpes renacidos,

felizmente, en partos dunhas sílabas

preñadas con amor en oral acto.

Perder unha palabra é, pois, perdernos.

Perdendo dúas, tres … que pasará?

Non podo imaxinar perder a fala,

non podo imaxinar xa non ser eu,

deixar de ser o fillo, a nai, o home,

calar, enmudecer, deixar de ser...

Axúdame falando a túa lingua,

pronuncia as túas palabras e di non,

non perdas o galano que che deron,

non deixes esquecer a túa historia,

non perdas a fachenda de ser ti,

non vendas en rebaixas o galego,

non creas só nos prezos, ten valor,

non cales á túa lingua e di que si.

Que si, que hai futuros en galego,

que si, que nós podemos entendernos,

que si, que unha lingua é unha riqueza,

que si, que es galego. Si. Que si.